İstanbul’un en gözde semtlerinden biri olan Beşiktaş’ta bulunan Çırağan Sarayı; yıllar önce padişahların yaşadığı, göz alıcı güzelliğiyle herkesi kendine hayran bırakan, Türk tarihinin en güzel saraylarından biridir.
Sizler için Çırağan Sarayı hakkında bilgi topladık. Çırağan Sarayı kimin, kim yaptı, Çırağan Çırağan Sarayı nerededir? Hep birlikte tüm detaylarıyla Çırağan Sarayı’nın tarihçesini inceleyelim.
Çırağan Sarayı Tarihi?
İstanbul denince akla gelen ilk şey boğaz manzarası ve bu manzarada görebileceğimiz saraylardır.
Türkiye’nin en önemli sarayları bu güzel şehrimizde yer almaktadır. Çırağan Sarayı’da bu muhteşem saraylar arasında yer alır. Ülkemizin en önemli bir diğer sarayı ise 18.yy yapılan Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan İshak Paşa Sarayı‘dır. Bu yazımızın devamında Çırağan Sarayı hakkında bilgi vereceğiz.
Çırağan Sarayı’nın bugün Beşiktaş ile Ortaköy arasında bulunan yeri 17. yy’da “Kazancıoğlu Bahçeleri” adıyla bilinirdi. 18. yy’da Kültür ve eğlence devri olarak bilinen Lale Devri döneminde Beşiktaş semtinin kıyılarını süsleyen saraylar ve bahçeler, bu dönemin en önemli simgeleri sayılırdı.
Dönemin hükümdarı olan III. Ahmed burada bulunan mülkünü veziri İbrahim Paşa’ya armağan etmiş ve ilk yalı İbrahim Paşa tarafından eşi Fatma Sultan için inşaa ettirilmiştir.
Kendileri burada Çırağan Şenlikleri diye bilinen meşale şenliklerini organize ettirmiştir. Bu nedenle Farsçada ışık anlamını taşıyan “Çırağan” adıyla anılmaya başlanmıştır.
Sultan II. Mahmud 1834 yılında burayı yeniden yapılandırmaya karar verir ve yalıyı yıktırır. Yalının etrafındaki cami ve okul kaldırılır ve mevlevihane yakınındaki bir yalıya nakledilir.
Yeni sarayda büyük ölçüde ahşap kullanılmış gibi görünse de aslında bu temelin yapımının tamamında taş kullanılmıştır. 40 adet sütunla klasik bir görünüme sahip olmuştur.
Abdülmecid 1857 yılında burayı yıktırmış ve batı mimarisi stilinde bir saray yaptırmayı planlamıştır ancak 1863 yılında vefat etmiştir. Aynı zamanda maddi sıkıntılar bu sarayın yapımının yarım kalmasına neden olmuştur.
1871’de Abdülaziz yeni Saray’ın inşaatını tamamlatmış ancak doğu mimarisi seçilmiş ve Kuzey Afrika İslam Mimarisi işlenmiştir.
Sarayın en gözde, paha biçilemez işlemeli kapılarından biri, Vortik Kemhacıyan’ın elinden çıkmıştır. Dünyanın her bir yanından nadide mermer, sedef, porfir gibi maddeler getirilerek sarayın yapımında kullanılmıştır.
Yalnızca sahil inşası için 400.000 lira harcanmıştır. 1863’te yapımına başlanan Çırağan Sarayı 1871’de bitmiş ve toplamda 2,5 milyon altın harcanmıştır.
Zamanla halk tarafından, Beşiktaş Mevlevihanesi’nin yıkılıp yerine saray yapılmasının uğursuzluk getirdiğine dair söylentiler çıkarılmıştır. Sultan Abdülaziz bu söylentilerin ardından Çırağan Sarayı’ndan ayrılıp Dolmabahçe Sarayına yerleşmiştir.
14 Kasım 1909 tarihinde Çırağan Sarayı, Meclis-i Mebusan Binası olarak kullanılmaya başlamıştır. 20 Ocak 1910 tarihinde çatı katında kalorifer bacasından çıkan yangın nedeniyle saray yanıştır. Oldukça değerli antikalar, V. Murad’ın kütüphanesi ve II. Abdülhamid’e ait özel koleksiyon yanarak kül olmuştur.
1. Dünya Savaşı’nın sonunda İstanbul işgal altındayken Çırağan Sarayı harabeleri ‘Bizo Kışlası’ adıyla bir Fransız istihkam kıtası tarafından kullanılmıştır. 1930 yılında Beşiktaş Futbol Kulübü, ulu ağaçları keserek futbol sahasına çevirdi.
1946’da; bir istihkam yüzbaşısının altın aramak amacıyla yaptığı kazılarda, sarayın bodrum katında Mevlevi dervişlerine ait olan mezarlar tahrip edilmiştir ve aynı yıl içerisinde çıkarılan bir kanunla bu saray İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bırakılmıştır.
1987 yılında otel olarak kullanımına karar verilen Çırağan Sarayı, uzun süren inşaat ve tasarım çalışmaları sonucunda, 1990 yılında “Çırağan Sarayı Oteli” olarak açıldı. Tarihi saray, kapılarını halka 1992 yılında açtı. Sarayda daha sonra yapılan yenileme ise 20 Nisan 2006 tarihinde bitirildi ve sarayın süitleri tamamen değişti.
Çırağan Sarayı’nın tarihi konusundan detaylı olarak bahsettiğimize göre Çırağan Sarayı konumu yani nerededir sorusunu yanıtlayalım.
Çırağan Sarayı Nerededir?
Çırağan Sarayı nerede hakkında bilgi verecek olursak, İstanbul ilimizin, Beşiktaş ilçesinin deniz kıyılarında yer alan oldukça popüler bir saraydır. Günümüzde bu saray önemli organizasyonlara ve düğünlere ev sahipliği yapmaktadır.
Saray konumu ve gösterişli mimarisi ile pek çok insanın ilgisini çekmektedir. Tarihin en önemli yapıtlarından biri olduğu için, İstanbul’un tarihi kimliğine oldukça önemli bir değer katar.
Bu sebeple İstanbul’da gezilecek yerler planlarının başında Çırağan sarayı yer alır. Şimdilerde insanların hizmetine; ‘Çırağan Palace Kempinski Oteli’ olarak sunulmuştur. İstanbul’da merkezi bir konuma sahip olmasından dolayı birçok taksi ve toplu taşıma aracı ile Çırağan Sarayı’na ulaşım, kolaylıkla sağlanabilmektedir.
Çırağan Sarayı Mimarisi?
Çırağan Sarayı büyüklüğü, 115 metre genişliğinde, 664 metre uzunluğunda olmak üzere toplam 76.360 m²’dir.
Çırağan sarayının mimarisi ilk bakıldığında oldukça görkemli duruşuyla dikkat çeker. Diğer yandan tarihte birçok önde gelen mimari üsluplardan esinlenilmiş şekilde inşa edildiği görülür.
Çırağan Sarayı’nın en görkemli bölümü orta kısımda yer alan mermer sütunlarla hareketlendirilmiş, cephe görünümüyle padişaha ait olan dairedir.
Sarayın mimari olarak en az dışı kadar içi de gösterişlidir. Tüm duvarları değişik renklerde mermerlerle kaplanmış olan iç mekanda çok sayıda somaki ve mermer sütun taşıyıcı olarak kullanılmıştır ve arabesk üsluplu at nalı kapı kemerlerindeyse kırmızı ve beyaz mermerler kullanılarak iki renkli taş işçiliği uygulanmıştır.
Ahşap işçiliği konusunda en zengin örnekler bir arada kullanılmış; kapı, dolap, masa, koltuk, kanepe gibi değişik türlerde eşya ceviz ve abanoz üzerine bağa, sedef ve fildişi kakmaları ile süslenmiştir.
Dekorasyon ve inşaatta kullanılan malzemeleri seçerken büyük özen gösterilmiş; birçoğu yurtdışından getirilmiş bu malzemeler dışında başka farklı türlerde aksesuarların da çoğu dışarıdan tedarik edilmiştir.
Sarayın tüm odalarını süsleyen resimlerin ve duvar nakışlarının yapımında, devrin en ünlü dekoratör, ressam ve ustalar görev almıştır.
Bahçesi uzun yıllar boyu futbol sahası olarak kullanılmış olan ve eski ihtişamı sadece Meclis-i Mebusan olduğu dönemlerden kalma fotoğraflarda görülebilen Çırağan Sarayı; günümüzde bahçesine yapılmış modern ve büyük otelin bir kısmı olarak restore edilmiş ve düzenlenmiştir.
