Farabi Kimdir? Hayatı, Eserleri ve Sözleri

Farabi, bilgiyi arayan aramaktan asla vazgeçmeyen, bilgiyi aktarmaktan vazgeçmeyen Türk filozufu ve bilim adamıdır. Asıl adı Ebu Nasr Muhammed Farab‘dır.

Felsefe ve İslam arasında ayrılıkları ve çelişkileri mantık ilkelerine dayanarak gidermeye çalışmıştır.

Farabi Kimdir?

Buluşları ve incelemeleri sayesinde Farabi, orta çağ islam aydınları arasında yer alarak, adları Muallim-i Sani ya da Hace-i Sani yani ikinci üstad olarak bilinmektedir.

Hava titreşimlerinden oluşan ses olayının mantıklı açıklamasını yapan ilk insanlardandır. Titreşimlerin dalga uzunluğuna göre azalıp çoğaldığını çalışmalar yaparak tespit etmiştir.

Bu tespit ile birlikte musiki aletlerin yapımında kullanılan kaideleri buldu.

Etnik kimliği tartışmalıdır. Bazı kaynaklara göre Fars bazılarına göre ise Türk kökenlidir.

Farabi’nin Hayatı

Farabi, 872 yılında Kazakistan topraklarında bulunan seyhun kıyısında yer alan farab şehrinde hayata gözlerini dünyaya açmıştır.

Babası; kentin herkesin dizlerini titreten çok güçlü olup, vurduğu zaman fil deviren uzun boylu komutanı Tarhanlı Muhammed’dir.

Babası dev fili sıkı sıkı tutup ileride asker yapmak istediği oğluna sevdiriyordu. Lakin hayat bu çocuğun kaderini başka bir şekilde yazmıştı.

Ufak oğlunu kendisi gibi sert bir asker yapmak isteyen babası oğlu ile ne zaman at üstünde çalışmak isteseler nasr bir yolunu bulup oradan uzaklaşıyordu.

Asker olamayacağı anlayan ailesi nasr’ı en iyi okullara göndermeye karar verir. Ailesi henüz 12 yaşındayken nasr’ın yanına yaşlı ve kör lalasını da vererek devrin en hızlı Arap atlarıyla Bağdat’a gönderdi.

Ailesinin o kadar zenginliğine rağmen sade hayat yaşayan kendi geçimini kendi sağlayan Nasr dönemin hocalarından aldığı derslerin yanında pek çok dili de öğrendi.

Bu kadar farklı dili öğrenmesiyle birlikte farklı dünyalardan farklı arkadaşlıklar edindi.

Edindiği bu arkadaşlıklardan biri bağdat’ta yaşıyorken ona Aristo’nun Yunanca külliyatını hediye etti. Evine kapanan nasr islamiyet’inde böyle bir fikre ihtiyacı olduğu anladı. Harran’a geçen Farabi, Aristo üzerine çalışmaya başladı.

Ünlü düşünür, Aristo’nun 6 ciltlik temel mantık kitabı Organon’un bölümlerini içeren şerhler ve çeviriler kaleme aldı. Organon’u iki bölüm daha ekleyerek 8 kitabı çıkarmıştır.

Önerilen Yazı

Nazım Hikmet Ran Kimdir? Edebi Kişiliği ve Eserleri

Farabi Eserleri

Farabi bütün eserlerini arapça yazmıştır. Aristo’nun eserlerinin çoğunu Arapça’ya yeniden çevirmekle kalmayıp ayrıca bu eserlerin daha iyi anlaşılabilmesi için ise şerhler yazmıştır.

Böylece antik felsefenin anlaşılmasına da büyük bir olumlu katkı sağlamıştır.

Batı’da Farabi’nin eserleri  İbn-i Rüşd ve İbn-i Sina’nın eserlerinden daha az tercüme edilmişse de, Farabi’nin eserleri Aristo düşüncesinin yeniden bilinmesi ve anlaşılmasının merkezi bir öneme sahip olması ile birlikte arkadan gelen felsefi zenginliğe ilk açılımı yapmıştır.

Bilim tarihinde Farabi’den en çok etkilenenler arasında İbn-i Sina, İbn-i Heysem ve İbn-i Rüşd gibi isimler olmuştur.

Farabi’ye ait eserlerin büyük bir kısmı mantık ve dil felsefesi ile bağlantılıdır. Bunların dışında siyaset felsefesi, din, psikoloji gibi alanlarda da önemli eserlere yer vermiştir. Doğa ile ilgili 100’den fazla eseri bulunmaktadır.

Ayrıca mantık dışında epistemoloji ve dil felsefesi gibi konularında üzerinde yoğun bir şekilde durduğu görülür.

Farabi Sözleri

• İyi bir insan öldüğünde ona ağlamayın. Asıl onu kaybeden topluma ağlayın.
• Sevginin kurduğu devleti adalet devam ettirir.
• Güzel söz söyleyen, kimseden kötü söz işitmez
• Allah seni yükselttikçe, sen gönlünü alçalt.
• Hiçbir şey kendiliğinden yok olmaz, böyle olsaydı var olmazdı.
• Düşünmek ruhun kendi kendisiyle konuşmasıdır.
• Toplum sevgi ile kaynaşır, adaletle yaşar, dürüst çalışmakla ayakta kalır.