Totem Nedir?
Totem, İstenen olayların gerçekleşmesi için bir takım hareketler sergilenmesine denir. Olması istenen veya beklenen şeylerin daha önceden de gerçekleşmesi halinde alınan pozisyonlar yenilenir.
Totem, bir inanç şekli olsa da halk arasındaki uygulanması daha çok eğlence amaçlıdır.
Yaygın inanışa göre totemlerin tuttuğu düşünülür. Buna ümit etmek demek daha doğru olacaktır.
Birçok kültürde yaygın olarak kullanılan uygulama en çok spor müsabakalarında akla gelir.
Oyuncular kadar taraftarlar ve ekran karşısındaki izleyiciler tarafından hayata geçirilen totemler öğrenciler arasında da revaçtadır.
Genel kullanım ve yaygınlık olarak bakıldığı zaman totem, Kuzey Amerika ve Avustralya‘da yaygındır.
Put, taş veya manevi değeri yüksek olan hayvanlardan bir şey istenirken de toteme başvurulmaktadır.
İlkel toplumlarda topluluğun ondan türediğini düşünülen ve kutsal sayılabilecek hayvan, ağaç vb. anlamına gelir.
Bir kişinin kendi isteği ile bir düşüncenin gerçek olduğunu kabul etmeyip ve bir nesne veya olayın kendisine uğur getirdiğine inanılıp bu durumdan bir şeyler çıkarmak kısaca “totem yapmak” adı verilmektedir.
Totem Örnekleri ve Çeşitleri
Totem yapılırken, uğur getiren bir hareket yapılır veya söz söylenir. Ülkemizle özdeşleşen nazar boncuğundan medet ummak da totem nasıl yapılır sorusuna örnek olarak gösterilebilir.
Uğur getirdiğine inanılan bir takının takılması, penaltı vuruşlarında gözleri kapamak, her çekilişte aynı kıyafetleri giymek ve uğuruna inanılan kelimelerin sürekli tekrarlanması totem çeşitleri olarak gösterilebilir.
Kendi kültürümüzde en çok totemi yapılan durumlar arasında; önemli maçlar, penaltı pozisyonları, sınava hazırlık süreci, nazar korkusu, bereket duası ve ikili ilişkilerde değişik totemler uygulanır.
Hep bir şeyin yapılması anlamına gelmemesi gereken totemler de belli söz ve hareketlerin uğursuzluğuna da inanılır. Yapılmayan hareketler, altından geçilmeyen merdivenler ve kara kedi görünce kötü bir beklentiye girmeler toteme örnek gösterilebilir.
Uğursuz olduğuna inanılan 13 rakamının uçaklarda, belli binalarda ve asansörlerde bulunmaması da yaşanması muhtemel risklerin ortadan kaldırıldığı görüşünün hakim olmasına neden olur.
Bebek yataklarına sarı bez örtülerek sarılık olmalarının engellenmesi, istenmeyen bir söz söylenince dilin ısırılması, korkulan bir durumda başparmakla damağın yukarı kaldırılması gibi totemin örnekleri çoğaltılabilir.
Totemler, yapılış şekillerine göre dörde ayrılır;
Sözlü Totemler: Uğurlu geldiğine inanılan sözcük ve cümlelerin defalarca tekrarlanmasıdır.
Örnek: Bir kişinin milli piyango çekilişinde çıkmasını istediği sayıyı sesli veya içinde tekrarladığında o sayının çıkacağına inanmak.
Eylemle Yapılan Totemler: Herhangi bir eylem göstererek yapılan totemlerdir. Bu totemlerin iki çeşit türü vardır. İlki bir eylemin yapıldığında uğur getirdiğine ve isteğin gerçekleştiğine inanılan totemdir.
Örnek: Sınava girerken uğurlu geldiğine inanılan tişörtü giymek.
Diğeri ise yapılması gerektiği halde yapılmayan totemlerdir.
Örnek: Tuttuğu futbol takımı kazansın diye maçını izlememek. Sınav sonucunu kendisinin yerine arkadaşının bakmasını istemek.
Düşünce ile Yapılanlar Totemler: Bu tarz totemler sadece düşünerek yapılmaktadır. Düşüncenin ön planda olduğu bir türdür.
Örnek: Sevdiği kişiye kavuşmak için sürekli onun hayalini kurmak.
Birleşik Totemler: Totemlerin en az ikisi yada daha fazlasının bir arada yapılmasıyla olan totemlerdir.
Totem inancını Benimseyen Kabileler şunlardır;
Olması istenen duaların, gerçekleşmesi istenen dileklerin kutsal varlıklar aracılığıyla tam da istendiği gibi yerine gelmesi için totemler devreye sokulur.
Bugün halen Afrika, Kuzey Amerika, Avustralya ve Okyanusya’da totemin inanışını sürdüren kabileler olduğu bilinir.
Büyücü olduğuna inanılan reis eşliğinde sürdürülen ayinler, ilkel şartlar altında bir takım renkli gösterilere sahne olur.
Arzu edilen durumların kısa zaman içinde ve tam da istenildiği şekilde gerçekleşmesi için tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de farklı faaliyetler hayata geçirilir.
Hemen herkesin belki de batıl inanış olarak nitelendirilebilecek totemleri vardır. Uğurlu bir şal ya da kravat takmak da bir çeşit toteme örnek olarak değerlendirilebilir.
Değişik korkuların önüne geçmek için yapılan zararsız hareketlerin yanı sıra nazarı engellemek için söylenen sözler de totem olarak görülebilir.
Şans getirdiğine inanılan ve aynı zamanda şans istenen her türlü davranış için totem demek doğrudur. Bu konuda takıntılı hareketler yapan kişilerin sayısı azımsanmayacak kadar fazladır.
Totemizm inancına göre kutsal sayılan hayvanlar şunlardır;
- Kelebek: Değişim, dönüşüm ve aşkı öğretir.
- Ayı: Gücü, yalnızlığı ve odaklanmayı öğretir.
- Arı: Üretkenlik ve çalışkanlığı öğretir.
- Kurt: Ruhun özgürlüğünü, sadakat ve disiplini öğretir.
- Köpek: Karşılıksız aşkı öğretir.
- Kedi: Büyü, sihir, algı ve çevikliği öğretir.
- Çakal: Tuzaklardan kurtulmayı öğretir.
- İnek: Beslenmeyi ve büyümeyi öğretir.
- Yunus: Uyum, iletişim ve güveni öğretir.
- Kartal: Cesaret, özgürlük ve manevi dengeyi öğretir.
- Fil: Güç, zekâ ve sadakati öğretir.
- At: Arkadaşlık, özgürlük ve dayanma gücünü öğretir.
- Aslan: Güç, cesaret ve dayanıklılığı öğretir.
- Maymun: Enerji ve merakı öğretir.
- Baykuş: Büyüyü ve bilgeliği öğretir.
- Tavşan: Bereket ve aşkı öğretir.
- Koyun: Affetmenin saflığını öğretir.
- Kaplumbağa: Uzun bir ömrü ve fırsatları değerlendirmeyi öğretir.
