Nasreddin hoca birçok ülkede benimsenmiş bir şahsiyettir. Aynı zamanda Türk kültürünün önemli bir parçasıdır.
Azerbaycan da Molla Nasreddin olarak tanınmaktadır.
Nasreddin Hoca Kimdir?
Nasreddin hoca kimdir sorusuna karşılık olarak hakkındaki kesin olmayan bilgiler çerçevesinde 1208 yılında doğduğu söylenmektedir.
Eskişehir’e bağlı olan Sivrihisar köyünde doğduğu bilinmektedir. Babası Hortu köyünün imamı olan Abdullah efendiden sonra bu göreve kendisi geçmiştir.
Kazakistan da koja Nasreddin ve Özbekistan’da Nasreddin Efendi ismi ile bilinmektedir.
Fıkraları ile ünlenen hoca hazır cevaplığı ile tanınmış halk filozofu olarak adlandırılmaktadır. Bu sebeple de birçok fıkrada ismi geçmekte ve birçok kişi tarafından sevilmektedir.
Nasreddin Hoca Hayatı?
Nasreddin Hoca Hayatı boyunca imamlık yapmıştır. Eğitim öğretim yıllarına Medresede eğitim görerek başlamıştır.
Babasının ölümünün ardından Hortu köyüne dönmüş ve babasının ardından orada imamlık yapmaya başlamıştır.
Bazı söylentilere göre medresede ders verip kadılık yaptığı da konuşulmaktadır. Bu görevlerinden ötürü kendisine Nasreddin Hoca ismi verilmiştir.
Halkın yoğun sevgi ve aşırı ilgisi sebebi ile hoca hakkında birçok söylenti ortaya çıkmıştır. Bu sebeple olağan üstü niteliklerden de bahsedilmiştir.
Örneğin Selçuklu hükümdarı ile tanıştığı, Mevlana hazretleri ile yakın ilişki içinde olduğu, aynı anda bir kaç yerde birden görülebildiği gibi olağan dışı söylentiler de vardır.
Nasreddin hocanın olduğu söylenen fıkralar ve gülmeceler incelendiği zaman onun bir dönemin değil Anadolu’nun yaşam biçimini dile getirdiği görülmektedir.
Nasreddin Hoca Kişiliği?
Nasreddin hoca kişiliği ve güldürüleri ile Türk halkının sevgisini kazanmıştır.
Sevgi, yergi, alaya alma gibi ince oyunlar ile karşısına çıkan bilgisiz, açıkgözlü, kurnaz insanları ti ye almaktadır.
Fıkralarında Anadolu insanının olaylar karşısındaki tutumunu yansıtmakta ve düşünmeye sevk etmektedir. Halkın duygularını yansıtarak gülmeceler ortaya çıkarmıştır.
Bütün gülmecelerin de soyut olmayan yaşanmış, yaşanabilecek veya olağan durumları kullanan Nasreddin hocanın tanıklık ettiği olaylar genellikle halk arasında gerçekleşmektedir.
Bu sebeple olağan üstü nitelikteki Selçuklu hükümdarını tanıdığı gibi gülmeceleri mevcut değildir. Daha çok kızım sana söylüyorum gelinim sen anla tarzı yerme örnekleri kullanmıştır.
Hoca ile ilgili en önemli kavramlardan birisi de eşeğidir. Her zaman eşeğinin yanında olduğu gibi bir algı yaratmıştır ve ondan ayrı düşünülemez.
Aslında taşıtı olarak düşünülen eşek bir yergi ve alay ögesi olarak kullanılmıştır. Eşek toplumda acıya sıkıntıya ve açlığa katlanmanın bir göstergesi olarak kullanılmıştır.
Soylularda ve saray çevresinde at kullanılırken Nasreddin hoca eşeği tercih etmiştir. İyilikleri söyleyen, doğru yola sevk eden, kötülüklerden uzak durulması gerektiğini söyleyen bir kişiliğe sahip olan hoca ilmi konularda da çok gelişmiş birisidir.
Nasreddin hoca nereli olursa olsun tüm Anadolu’yu kapsayan güldürüler söylemiştir.
Eskişehir doğumlu olmasıyla birlikte 1237 yılında Akşehir’e yerleşmiştir. 1284 yılında ise yine Akşehir ilinde vefat etmiştir.
