Pusula, bilmediğiniz bir yer ve bölgeye gittiğinizde, yön tayini yapacak teknolojiniz yok ise yardımınıza yetişecek en önemli araçlardandır.
Eski tarihlerde insanlar yönlerini bulabilmek adına birçok yöntem denemişlerdir. Pusulanın icadıyla birlikte işleri biraz daha kolaylaşmıştır.
Genellikle denizciler, askerler, doğa sporcuları ve havacılar tarafından kullanılan pusula, yön bulmaya yarayan bir alettir.
Dünya’nın her iki ucunda da manyetik olan çekim merkezleri yer almaktadır. Manyetik bir çekim alanı olarak düşünülen dünya, bir mıknatıstan farksızdır. pusula da bu mantığa dayanarak çalışmaktadır.
Demir gibi manyetik alanların yönünü değiştiren maddelerden etkilenen pusula, hassas olarak kullanılması gereken bir araçtır.
Pusula Nasıl İcat Edildi?
Eski Yunanlılar, milattan önce 6. yüzyılda mıknatısı biliyorlardı. Ancak anlamının tam olarak farkında değillerdi. Büyük felsefeci olan Thales, mıknatıs dışında da bir ruhun olduğunu, buna bağlı olarak da çekme – itme özelliklerinin var olduğunu düşünmüştür. Ancak manyetik alanın farkına varmamıştır.
Mıknatıs üzerinde coğrafi olarak kuzey yönelme özelliği, ilk olarak 1. yüzyılda Çinli olan denizciler tarafından keşfedilmiştir.
Mıknatıs taşını bir çöp üzerine koyan denizciler, bunu suya bıraktıklarında taşın kuzey yıldızını gösterdiğini fark etmişlerdir. Bununla beraber de pusula icat edilmiştir.
Pusula Nasıl Kullanılır?
İcat edilen bu alet, yön bulmak için kullanılmaktadır. Bunun için ise kerteriz alınması gerekir. Manyetik kuzey ve hedeflenen yön arasındaki açıya kerteriz denilmektedir.
Gidilecek olan hedefi gösteren bir harita var ise harita kullanılmalıdır. Bunun için de Silva 1 – 2 – 3 yönteminden yararlanılır.
Harita yatay bir yüzeye konulmalıdır. Bulunulan nokta ile gidilecek olan nokta, hayali biz çizgi ile birleştirilir.
Pusulanın ise uzun tarafı hayali hedef çizgisinde gidilecek olan yöne koyulur. Kerteriz açısı da verildikten sonra okuma noktasından okunulmuş olan açı ile istenilen yere gidilebilir.
Pusulanın Tarihçesi
1200’lü yıllarda keşfi gerçekleştirilmiş olan pusula tarihçesi çok eskiye dayanmaktadır. İcat edildiği zamanlarda hayatı bir hayli kolaylaştıran bu icat, günümüzde de son derece faydalı olmaktadır.
Eski zamanlardan bu yana tüm insanlığa yol gösterme amacı ile kullanılan bu icat, denizcilikte hala kullanılmaktadır. En küçük kayıklar ile en büyük gemilere kadar bütün denizcilikte doğru yönü bulmak amacı ile kullanılmaktadır.
Pusulanın kullanıldığı meslek alanları yalnızca denizcilik ile sınırlı değildir. Askerler, madenciler, havacılar, harita mühendisleri, ormancılar, doğa sporcuları, dağcılar ve izciler de pusula ile yön bulmaktadırlar. Çok basit bir mıknatıs tekniğine dayanan bu alet, hayat kurtarıcı rolüne devam etmektedir.
Kuzey ile Güney yönlerini gösteren ve mıknatıs iğnesi olan pusula, yön bulma amacı taşımaktadır.
Ebat olarak cep saatlerine benzeyen pusula, İtalyanca bussola kelimesinden çevrilerek Türkçeye girmiştir.
Yön bulmanın en kolay yolu olan pusulanın orta kısmında sürtünmesiz olarak hareket edebilen ibre bulunmaktadır.
İbrelerden renkli olanı, bu icat nereye koyulur ise koyulsun daima kuzeyi göstermektedir. İstisna olarak etrafında manyetik olarak bir başka alet bulunmaktadır.
Cep telefonu, metal saat ya da bilgisayar gibi manyetik bir cisim, pusulanın yanlış yön göstermesine neden olmaktadır.
