Unesco Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer almayı başaran Sümela Manastırı, halk arasında diğer adı “Meryem Ana” olarak da bilinmektedir.
Hz. İsa’nın annesi Meryem‘e adanmış yer olarak bilinmektedir. Manastır, deniz seviyesinden yaklaşık 1200 metre yüksekliğinde konumlanmaktadır.
Ülkemizde manzara ve tarihi bakımından görülmesi gereken yerlerin başında yer alan Trabzon Sümela Manastırı, geçirdiği uzun restorasyonlardan sonra daha çok gezilebilir ve görülebilir hale gelmiştir.
Sümela Manastırı Hakkında Bilgi
”Sümela” kelimesinin ”melas’‘ sözcüğünden geldiği bilinmektedir. ”Melas” siyah anlamını taşımaktadır. Sebep olarak Meryem tasvirisinin, Karadağlar’dan geliyor olması ve ayrıca siyah olması nedeniyle düşünülmektedir.
Sümela manastırını oturduğunuz yerden 360 derece, sanki oradaymışsınız gibi gezmek ve Sümela manastırı içi merak ediyorsanız; Sümela Manastırı 360 derece sitesini ziyaret etmenizde fayda var.
Peki, Sümela Manastırı Nerede?
Sümela manastırı nerededir sorusuna ve akılda kalan tüm merak edilenleri sizler için detaylı bir şekilde derledik.
Sümela manastırı; Trabzon il sınırları içerisinde, Trabzon il merkezinin güney batı kısmında yer alan Maçka ilçesinde bağlı Altındere Köyü içerisinde, Karadağ’ın eteklerinde sarp bir kayalıkta ve yaklaşık 300 metre yükseklikte yer almaktadır. Konum için tıklayın.
Trabzon’un Maçka ilçesine uğradıktan sonra Altındere Köyü’ne mutlaka gelmelisiniz. Aracınız varsa çok rahat bir ulaşım sağlayabilirsiniz.
Eğer özel aracınız yoksa, Maçka ilçe merkezinden manastıra giden minibüsleri de kullanabilirsiniz.
Manastırın içinde yer alan milli park tesislerini de mutlaka ziyaret etmenizde fayda var. Ayrıca aynı vadide bulunan, Trabzon Manastırı’ndan daha önce kurulan ve Yahya Peygambere adanmış; “Vazelon Manastırı” göz atmanız gereken yerler arasında.
Sümela Manastırı Efsanesi
Efsaneye göre İstanbul ve Atina’da yaşayan iki keşiş, rüyalarında Aziz Luka’nın resmettiği Hz. Meryem’in, Hz. İsa’yı taşır halde rüyalarında görmüşler. Meryem Ana’nın bu tepeyi işaret ettiğine şahit olmuşlardır.
Birbirlerinden haberdar olmayan iki keşiş, gördükleri bu rüya üzerine yola düşerler. Trabzon’a geldiklerinde tesadüfen karşılaşan bu iki keşiş, aynı rüyayı gördüklerini fark eder ve bunun ilahi bir işaret olduğunu düşünürler.
Kutsal olarak kabul edilen bu bölgede, 386 yılında manastırı inşa etmeye koyuldukları bilinmektedir.
Sümela Manastırı Tarihi
Sümela Manastırının tarihine değinecek olursak, geç antik çağ döneminden bu yana Ortodoks Hristiyanlar tarafından kullanılmaktadır.
Oldukça geniş bir alana inşa edilmiş olan bu manastır, ana kaya kilise başta olmak üzere; birkaç şapel, eğitim verilen öğrenci odaları, mutfak, misafirhane, geniş bir kütüphane ile kutsal yazmaların koruma altına alındığı bir yapıdır.
Sümela Manastırının hemen giriş kısmında bulunan ve manastıra su getirdiği düşünülen, büyük bir su kanalı bulunmaktadır.
Bu kanalın hatırı sayılır büyüklükteki bir bölümü, zaman içerisinde yıkılmıştır. Sümela Manastırı’na dar ve uzun bir merdiven yolu aracılığı ile çıkılmaktadır.
Sümela Manastırının Erken Tarihi
Sümela Manastırı‘nın, M.S. 375 ile 395 yılları arasında bir dönemde inşa edildiği düşünülmektedir. Kilise yapımında kullanılan materyal ve teknik, dönemin diğer yapılarıyla benzerlikler göstermektedir.
Bu benzerliğe, özellikle Trabzon’daki Maşatlık bölgesinde bulunan, başka bir kilisede rastlamak mümkündür.
Tarihi olarak araştırıldığında, aslında Sümela Manastırı’nın ilk inşa edildiği dönemlerde bir kilise olarak kullanılmadığı ortaya çıkmıştır.
İlk inşa edilişinden, kilise olarak kullanımına kadar geçen, yaklaşık 1000 yıllık bir süre söz konusu olmasına rağmen; manastırın aradaki bu bin yıllık tarihiyle ilgili olarak bir belge veya kanıt bulunamamış olması; ne yazık ki bu dönemin aydınlatılmasını engellemektedir.
III. Alexios (1349-1390)
1349-1390 yılları arasında Bizans imparatorluğu yapmış olan III. Alexios, Sümela Manastırının asıl kurucusu olarak anılmaktadır.
Bunun en önemli sebebi, Alexios’un manastıra sağladığı maddi destek ve bunun yanı sıra yapının içerisinde bulunan fresklerin yapımıyla özel olarak ilgilenmesidir.
Sümela Manastırı tam olarak bu dönemde bir kilise olarak kullanılmaya başlandığı için; III. Alexios, kilisenin kurucusu olarak kabul edilmektedir.
Osmanlı Yönetiminde Sümela Manastırı
Trabzon’u fetheden II. Mehmed, bölgeyi aldıktan sonra manastır haklarına dokunulmayacağına dair ferman yayınlamış ve manastırın haklarını güvence altına almıştır.
Selim döneminde ise manastıra iki adet şamdan hediye edilmiştir. Daha sonraki padişahlar da Sümela’ya gerekli önemi göstermiş ve gelişmesi açısından manastıra destek sağlamışlardır.
Giriş Ücreti / Ziyaret Saatleri
- Saray Pazartesi günleri kapalıdır.
- Yaz Dönemi: 1 Nisan – 1 Ekim – 10.00 – 17.00
- Kış Dönemi: 1 Ekim – 1 Nisan – 08.00 – 16.00
- Giriş Ücreti: 10 TL – Müze kart geçerli.
- Adres: Altındere, 61750 Maçka / Trabzon
- Konum bilgileri için tıklayın.
Sümela Manastırı Giriş Ücreti, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından; kişi başı 10 TL olarak belirlenmiştir.
Denizden 1200, vadiden 300 metre yüksekte bulunan bu Rum Ortodoks manastır ve kilisesi, UNESCO “Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alıyor.
Sümela Manastırı, Maçka ile Trabzon arası 31 km. Bu mesafe arabayla yaklaşık olarak 30 dk yani yarım saat civarı sürmektedir.
Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden olan ve 22 Eylül 2015 tarihinde restorasyon çalışmaları sebebiyle ziyarete kapatılan Sümela Manastırı’nın; 4 yıl süren restorasyonun ardından birinci avluya kadar olan ilk kısmı, 25 Mayıs 2019‘da ziyarete açılmaya başlamıştır.
